Trong một tài liệu đăng tải ngày 1/12, Cơ quan Mạng lưới Năng lượng của Liên bang Đức (Bundesnetzagentur) đã trình bày một vài đề xuất về vấn đề này. Theo đó, cần phải tạo ưu đãi chiết khấu chi phí cho các hộ gia đình và doanh nghiệp tại những khu vực mạnh về năng lượng gió và mặt trời. Chi phí phát triển cao trong những khu vực này phải được giảm bớt và phân bổ lại cho tất cả người tiêu dùng điện ở Đức. Ông Klaus Müller – Người đứng đầu cơ quan, cho biết: "Chuyển dịch năng lượng là nhiệm vụ chung; đầu tư vào mạng lưới sẽ mang lại lợi ích cho tất cả mọi người. Chúng tôi muốn phân bổ chi phí sao cho công bằng hơn".
Phải áp dụng cho tất cả
Những quy định mới trong kế hoạch sẽ có hiệu lực với khách hàng tiêu dùng điện trong mọi danh mục. Lý do: Người tiêu dùng trả hóa đơn điện, qua đó họ là người tài trợ cho kinh phí duy trì mạng lưới. Những khoản phí này xuất hiện trong hóa đơn hàng năm của tất cả người tiêu dùng điện.
Theo Hiệp hội các Công ty Điện lực và Nước của Đức (BDEW), trong năm 2023, mỗi 1 KWh điện có giá trung bình là 46,27 xu euro. Trong đó, kinh phí duy trì mạng lưới điện năng lượng là 9,52 xu euro, tức 1/5. Tuy nhiên, mỗi nhà cung cấp điện sẽ có định giá khác nhau. Trong quá trình mở rộng hoạt động năng lượng tái tạo, khu vực miền bắc - đông bắc nước Đức và vùng nông thôn đầu tư rất nhiều vào mạng lưới. Điều này lý giải vì sao chi phí duy trì mạng lưới ở những khu vực này cao hơn đáng kể so với các vùng khác của Đức.
Những khác biệt lớn trong biểu giá điện
Mức giá có thể lên đến 15 xu euro/KWh tùy khu vực và nhà cung cấp dịch vụ. Tại một số khu vực, giá điện bán lẻ chỉ có 5 xu/KWh. Cơ quan Mạng lưới Đức giải thích: “Trong nhiều năm qua, diễn biến giá đã đi theo một chiều hướng không thể chấp nhận được”. Tình hình sẽ còn tồi tệ hơn nữa vì năng lượng tái tạo đang phát triển không ngừng.
Theo cổng đối chiếu dữ liệu Verivox, chi phí duy trì mạng lưới điện đã tăng khoảng 30% trong vòng 5 năm. Cổng thông tin nêu bật mức độ chênh lệch giữa biểu giá vùng thành thị và vùng nông thôn. Thật vậy, người tiêu dùng ở Schleswig-Holstein và Mecklenburg-Pomerania, hai vùng nông thôn của Đức, phải trả chi phí cao hơn những 50% so với người tiêu dùng ở thành phố.
Kế hoạch của 17 nhà cung cấp điện
Văn bản của cơ quan mạng lưới điện sẽ cấp quyền cho 17 nhà cung cấp điện của Đức (trong tổng số 870 doanh nghiệp đang còn hoạt động) quyền thu phụ phí từ tất cả người tiêu dùng điện. Hiện nay, 17 doanh nghiệp này cung cấp điện cho khoảng 10,5 triệu hợp đồng. “Họ sẽ được chiết khấu đến 25% kinh phí duy trì mạng lưới”. Nhờ vậy, chi phí sẽ nằm dưới mức trung bình cả nước hoặc chỉ nhỉnh hơn một chút.
Cơ quan Mạng lưới Năng lượng của Liên bang Đức đã tính toán xem đề xuất của họ sẽ có ảnh hưởng thực tế như thế nào đến một hộ gia đình bình thường trong khu vực hoạt động 17 nhà cung cấp điện lực. Với mức tiêu thụ hàng năm là 3.500 KWh, những hộ gia đình này sẽ tiết kiệm được đến 120 euro mỗi năm. Tuy nhiên, mỗi nhà cung cấp sẽ đưa mức giảm khác nhau. Ví dụ, phí bảo trì mạng lưới của nhà điều hành Fairnetz (Reutlingen) dự kiến chỉ giảm chưa đến 0,01 xu cho mỗi KWh, duy trì ở mức 9,20 xu. Còn nhà điều hành Schleswig-Holstein Netz thì dự kiến sẽ điều chỉnh chi phí xuống còn 11,95 xu euro/KWh, tức giảm 3,34 xu euro. Theo Cơ quan Mạng lưới Đức, các khoản phí đặc biệt phải được giảm nhẹ. Hàng năm, các nhà cung cấp điện lực phải thực hiện thủ tục phức tạp nhằm tiên liệu được gánh nặng chi phí cụ thể trong năm.
Nhìn chung, các doanh nghiệp Đức sẽ cắt giảm được khoảng 608 triệu euro tiền duy trì mạng lưới điện. Số tiền này sẽ được phân phối cho mục đích khác. Những nhà cung cấp dịch vụ ở Brandenburg (217 triệu euro), Schleswig-Holstein (184 triệu euro) và Saxony-Anhalt (88 triệu euro) sẽ được chiết khấu nhiều nhất. Các doanh nghiệp hoạt động trong những vùng sau cũng hưởng lợi đáng kể: Mecklenburg-West Pomerania (44 triệu euro), Bavaria (40 triệu euro) và Hạ Saxony (26 triệu euro). Một số nhà khai thác mạng lưới nhất định ở vùng Baden-Württemberg, Hessen, Saarland và Rheinland-Pfalz sẽ có mức chiết khấu tương đối đồng đều. Không có công ty nào trong số 17 công ty này hoạt động tại những bang khác, cụ thể là Bremen, Hamburg, Berlin, Thuringia, Saxony và North Rhine-Westphalia.
Mỗi hộ gia đình dự kiến sẽ trả thêm 8.40 euro/năm tiền phí duy trì mạng lưới điện.
Theo Cơ quan Mạng lưới Năng lượng, gánh nặng của những khu vực bị ảnh hưởng trên sẽ giảm đáng kể nếu chi phí bảo dưỡng mạng lưới được phân phối lại cho các hộ gia đình với mức hợp lý. Giờ đây, một hộ gia đình tiêu thụ 3.500 KWh/năm sẽ đóng thêm 8,40 phụ phí mỗi năm. Chi phí áp đụng cho tất cả người tiêu dùng điện, bao gồm cả những người nằm trong khu vực có 17 nhà điều hành trên.
Cuộc thảo luận về các mức chi phí khác nhau nhằm duy trì mạng lưới điện đã diễn ra trong một thời gian dài. Vào giữa tháng 6, mười bang ở miền bắc và miền đông nước Đức đã bỏ phiếu ủng hộ ý tưởng tái phân bổ phí sao cho công bằng hơn. Sau đó, Berlin, Brandenburg, Bremen, Hamburg, Mecklenburg-Western Pomerania, Hạ Saxony, Saxony, Saxony-Anhalt, Schleswig-Holstein và Thuringia cũng kêu gọi đặt ra mức phí công bằng hơn. Vào thời điểm đó, ông Dietmar Woidke - Thành viên Nghị viện bang Brandenburg, đã lên tiếng chỉ trích: “Ở Brandenburg, nhiều người có một tuabin gió nằm ngay trước phòng khách, và hóa đơn tiền điện cao chót vót trong hộp thư của họ”.
Vào hôm 1/12, ông Müller đã lên tiếng ủng hộ đề xuất này, vì chi phí sẽ được dàn trải đồng đều. Ông nói: "Tất cả chúng ta đều hưởng lợi từ những khoản đầu tư vào mạng lưới điện địa phương nhằm tạo chỗ cho năng lượng tái tạo. Với sự hỗ trợ này, sẽ có thêm nhiều người chấp nhận năng lượng tái tạo và quá trình chuyển dịch năng lượng". Ông mô tả quá trình chuyển dịch năng lượng là một “nhiệm vụ chung”. Do đó, “tất cả mọi người phải cùng ủng hộ”.
Ông Carsten Schneider - Đại biểu chính phủ Đông Đức, cũng hoan nghênh những điểm chính trong đề xuất. Theo chia sẻ của ông cho hãng thông tấn dpa của Đức, nhờ có những đề xuất này, các vùng Mecklenburg-West Pomerania, Brandenburg và Saxony-Anhalt sẽ tiết kiệm được những 350 triệu euro. Ông nói: Đó là “một ngày tốt lành cho cư dân của những bang này. Đấy là những bang đi trước trong quá trình chuyển dịch năng lượng, do đó họ phải được đối xử công bằng hơn một chút”. Hiệp hội dịch vụ đô thị VKU cũng tán thành quyết định này. BDEW gọi đây là “những cách tiếp cận tốt nhằm phân bổ chi phí công bằng hơn”.
Cơ quan Mạng lưới Điện của Đức hiện đang mở phiên thảo luận về đề xuất trên. Bộ quy định cuối cùng sẽ được xây dựng thông qua một quy trình đa giai đoạn. Dự kiến quy định sẽ đi vào hiệu lực sớm nhất là từ ngày 01/01/2025.